Eind vorig jaar deed de Hoge Raad een uitspraak in het Didam-arrest. Het inmiddels veelbesproken arrest bepaalt dat overheidslichamen mededingingsruimte moeten bieden bij het aangaan en uitvoeren van privaatrechtelijke overeenkomsten. Het Rijk moet, net als gemeenten, provincies of waterschappen, deze ruimte bieden als vast staat dat er meerdere gegadigden zijn voor een onroerende zaak. Toepassing van een selectieprocedure is het gevolg. Op die manier kan iedereen meedingen bij de verkoop van onroerend goed door overheidslichamen. Maar hoe zit het met andere vormen van gronduitgifte zoals verpachtingen en uitgifte in erfpacht?
Overheden moeten zich houden aan de algemene beginselen van behoorlijk bestuur, óók wanneer zij opereren als private partij. De Hoge Raad wijst op artikel 3:14 uit het Burgerlijk wetboek waarin staat dat een bevoegdheid die krachtens het burgerlijk recht aan een overheidslichaam toekomt, niet mag worden uitgeoefend in strijd met geschreven of ongeschreven regels van publiekrecht. Tot de regels van publiekrecht behoren de algemene beginselen van behoorlijk bestuur. Dit betekent dat een overheidslichaam bij het aangaan en uitvoeren van privaatrechtelijke overeenkomsten de algemene beginselen van behoorlijk bestuur en daarmee het gelijkheidsbeginsel in acht moet nemen.
Huidige overheidspraktijk
Doorgaans opereren overheden transparant, openbaar en marktconform: ze handelen binnen het kader van een Nota Grondbeleid en baseren de marktconformiteit op een onafhankelijke taxatie of een grondprijzenbrief. Tot zover niets aan de hand. In de praktijk verrichten overheden echter ook onderhandse verkooptransacties en worden gronden onderhands in pacht of erfpacht uitgegeven. Grond is een schaars goed en vrijwel altijd is daar meer dan één gegadigde voor. Het valt aan te nemen dat de gevolgen van de Didam-uitspraak niet alleen doorwerken in verkooptransacties, maar ook van toepassing zijn op verpachtingen. Pacht is volgens de definitie van het Burgerlijk wetboek immers een overeenkomst waarbij de ene partij, de verpachter, zich verbindt aan de andere partij, de pachter, een onroerende zaak in gebruik te verstrekken ter uitoefening van de landbouw. Ook de landsadvocaat wijst op de brede reikwijdte van het arrest.
Pachtgrond.nu: openbaar, marktconform én transparant
Pachtgrond.nu voorziet in een oplossing. Het is een efficiënt en transparant systeem voor het openbaar in pacht aanbieden van landbouw- en natuurgronden. Op het online platform wordt via een transparante procedure een actueel aanbod van landbouw- en natuurgronden in pacht aangeboden. Potentiële pachters kunnen online inschrijven op de aangeboden grond. Het toezicht op de inschrijvingen loopt (indien van toepassing) via een notaris. Geïnteresseerden in pachtgrond kunnen (kosteloos) een account aanmaken, waarin ze via het menu hun zoekprofiel eenvoudig kunnen instellen. Het op maat ontwikkeld online veilingsysteem is ook te gebruiken voor de verkoop van onroerende zaken.
Duurzaamheid
De verpachter bepaalt bij Pachtgrond.nu vooraf welke wensen of voorwaarden hij aan de verpachting stelt. Samen met de verpachter wordt bepaald onder welke voorwaarden de gronden worden uitgegeven. Is er wel of geen vaste pachtprijs per hectare? Moeten er gebruiksbeperkingen gelden gericht op natuurinclusieve landbouw door het verplicht stellen van akkerranden of weidevogelbeheer? Aan welke eisen moet de pachter voldoen? Moeten deze pachters zich onderscheiden via een duurzame bedrijfsvoering door middel van het aantonen van duurzaamheidscertificaten, zoals Skal, Maatlat duurzame veehouderij of Foqus planet? Of moet het bedrijf binnen een bepaalde afstand van het pachtobject zijn gelegen? De inschrijver met de hoogste score wordt dan de pachter.
Initiatief Saltus Beheer
Pachtgrond.nu is een initiatief van rentmeesterkantoor Saltus Beheer, specialist in het beheren van gronden en bedrijfsgebouwen die eigendom zijn van bijvoorbeeld particulieren, stichtingen, bedrijven en overheden. Saltus Beheer beheert percelen door heel Nederland, in alle regio’s. Door de landelijke dekking en lokale aanwezigheid zijn de rentmeesters van Saltus beheer snel op de hoogte van de grondsituatie in het gebied rond een perceel.
Heeft u vragen over het verpachten, verkopen of taxeren van grond? Neemt u dan gerust contact op met één van onze specialisten.
